Ministrja e Energjisë dhe Infrastrukturës Belinda Balluku gjatë seancës dëgjimore në kuvend ka deklaruar se në kuadër të liberalizimit të tregut të energjisë, nga janari i vitit 2022 do të dalin në tregun e lirë bizneset e lidhur në tensionin e mesëm.
Balluku tha se ky është një detyrim ligjor, por nga ana tjetër këto subjekte biznesi kanë mundësi të zgjedhin ofertuesit me çmimin më të ulët.
Sipas saj, OSHEE përmes Furnizuesit të Tregut të Lirë, FTL ofron sot çmimin më të ulët të energjisë dhe për këtë shkak shumë prej klientëve të tensionit të lartë të cilët kanë dalë prej vitesh në tregun e lirë, janë afruar pranë OSHEE për të përfituar nga ofertat e saj të blerjes së energjisë.
“Dalja e biznesit 35 Kv në tregun e lirë është detyrim ligjor që rrjedh nga angazhimet tona në entitetet e Bashkimit Evropian sic është Sekretariati i Energjisë, por kemi qenë ne që e kemi shtyrë këtë proces për të mos i ekspozuar ata”.
Sipas saj, në janar 2022 është detyrimi i fundit ligjor që përdoruesit e tensionit të mesëm të dalin në treg të lirë. Referuar afateve të vendosur në reformën e liberalizimit, kjo kategori biznesesh duhet të kishin dalë në tregun e lirë në 2018.
“Kemi kaluar çdo limit për të mos ekspozuar bizneset shqiptare në tregun energjetik dhe i kemi mbajtur me çmimin e paracaktuar që OSHEE ofron”, u shpreh në komisionin kuvendor të Ekonomisë, ministrja Balluku.
Në respekt të ligjit, ministrja sqaroi se përdoruesit e rrjetit TM do të kenë mundësi ta zgjedhin vetë operatorin se ku do të furnizohen me energji elektrike dhe një nga këta është FTL me çmime konkurruese, pjesë e OSHEE Group.
“Ne po bëjmë gjithcka për të garantuar energji dhe për të mbajtur brenda sistemit dhe tensionin e mesëm, por me dëshirën e tyre, jo si një detyrim për të qëndruar me ne”, përfundoi ministrja e Energjisë dhe e Infrastrukturës.
Strukturat e Operatorit të Shpërndarjes së Energjisë kanë identifikuar 237 raste të vjedhjes së energjisë elektrike në mbarë vendin.
Në një aksion të përbashkët me OSHEE, policia e shtetit, arrestoi në flagrancë rreth 58 abonentë të të denoncuar për veprën penale të vjedhjes së energjisë elektrike.
Nga ky aksion policia procedoi penalisht 130 shtetas dhe janë shpallur në kërkim 34 shtetas të tjerë.
Gjithashtu janë proceduar penalisht 4 punonjës të OSHEE-së, për “Shpërdorim detyre”.
Në një dalje për mediat, policia e shtetit njoftoi se pas denoncimit nga punonjësit e OSHEE Group, vetëm ditët e fundit, si rezultat i kontrolleve janë evidentuar 48 raste të vjedhjes së energjisë elektrike dhe janë arrestuar në flagrancë 12 shtetas dhe janë proceduar penalisht 33 shtetas, si dhe 3 punonjës të OSHEE-së, për shpërdorim detyre.
Policia e Shtetit ka ftuar qytetarët që të denoncojnë në numrin 112 dhe në Komisariatin Dixhital, çdo rast të paligjshmërisë, duke iu garantuar anonimat të sigurt, reagim të menjëhershëm, profesional e të paanshëm.
Ministrja e Energjisë dhe Infrastrukturës Belinda Balluku, e shoqëruar nga drejtori i drejtorisë së Tensionit të Lartë në OSSH, Adriatik Kupi, ishin sot në Divjakë ku u përurua investimi i rikonstruksionit të plotë të NST Biçukas 35/10kV.
Ministrja Balluku tha se për të disatën herë OSSH po investon në Divjakë duke përmirësuar cilësinë e furnizimit me energji jo vetëm për banorët, por dhe fermerët.
Sipas ministres, kjo zonë e njohur për ndjeshmërinë si pasojë e funksionimit të hidrovorëve, kishte një rrjet elektrik të ndërtuar që në vitet ’70.
“Kjo zonë e meriton të ketë vëmendjen totale të qeverisë, megjithë krizën energjetike që po përballon sot jo vetëm Shqipëria, por e gjithë bota.
Kynënstacion është i rëndësishëm, një nyje qendrore për furnizimin me energji në zonën Fier-Lushnje, i cili tashmë garanton një shërbim më të mirë duke mbuluar edhe nevojat e fermave bujqësore dhe subjekteve turistike të kësaj zone”, u shpreh ministrja Balluku.
Ministrja Balluku theksoi se kompania OSHEE Group prej disa vitesh ka përmirësuar treguesit financiarë sic janë niveli i humbjeve dhe rritja e arkëtimeve.
Sipas saj, si pasojë e trashëgimisë së një rrjeti të amortizuar, sic ishin më parë linjat në zonën e Divjakës, OSHEE fokusoi investimet në zonat ku rrjeti datonte prej viteve ’70.
““Është e dukshme që është investuar sepse shqiptarët nuk e kanë harruar se vitet 2007 dhe 2009 rrinin 6 orë pa drita ndërsa sot dhe kur ka ndërprerje për remont lajmërohet ditë më përpara.
OSHEE ka investuar 500 milionë euro në kapitalet e kompanisë por të gjitha këto investime janë të prekshme, të dukshme e të faktuara me nivelin e shërbimit që ne kemi. Qoftë me orët e ndërprerjes qoftë me minutazhin e ulët të ndërprerjeve dhe kur ka avari teknike, apo dhe me shërbimit që qytetarët marrin kudo”, tha ministrja Balluku.
Lidhur me pyetjet e ngritura nga opozita ditët e fundit, mbi arsyet e rritjes së numrit të punonjësve nga 2015 deri në 2021, ministrja Balluku tha se arsyeja lidhet me ofrimin e një shërbimi modern dhe sa më cilësor për abonentët.
“Deri dje, ne kishim një qendër të Kujdesit të Klientit për 1600 banorë dhe sot kemi një KNK për 600 abonentë. Sigurisht që këto investime janë të automatizuara por ato kërkojnë skuadra që ti mirëmbajnë dhe kërkojnë profesionistë për të ofruar më të mirën e shërbimit për qytetarët”, tha ministrja Balluku.
Lidhur me trashëgiminë e rrjetit të vjetër eneergjetik, ministrja Balluku tha se me dakordësinë dhe të kryeministrit Rama është duke u menduar hapja e një Muzeumi Energjetik për ti treguar brezave se sa i dukshëm ndërhyrja me investime, për të bërë diferencën midis asaj cfarë kaluam dhe asaj cfarë po përjetojmë.
“Kemi treguar me fakte që në parlament dhe komisione parlamentare se nuk janë rritur pagat e drejtuesve të kompanisë por të punonjësve që punojnë në kushte të vështira, në dimër e verë duke i shërbyer qytetarëve”, tha ministrja Balluku duke shtuar se kjo është arsyeja se megjithë krizën energjetike sot në botë, qeveria do të vazhdojë të mbrojë shtresat sociale përmes një pakete të miratuar në qeveri për ti ofruar atyre shërbim cilësor pa rritur çmimin e energjisë”, tha ministrja e Energjisë Belinda Balluku.
Drejtori i TL në OSSH, Adriatik Kupi tha se ky investim në NST Biçukas do ti përgjigjet nevojave për energji të kësaj zone për një periudhë kohore 25 vjecare ne vazhdim.
Sipas drejtorit të Tensionit të Lartë në OSSH ky nënstacion është i pajisur me impiante 35 kV dhe në impiante 90 si dhe në transformatorët me fuqi 10 MËA që do të përballojnë nevojat për furnizim me energji në periudha afatgjata.
Kupi tha se NST i Biçukasit kap vlerë 1.5 milionë euro dhe do të përmirësojë cilësinë e furnizimit me energji për rreth 12 mijë banorë.
Me investimin e ri të OSSH në NST Biçukas, zona e Divjakës nuk do të ketë probleme me cilësinë e furnizimit me energji, pasi pajisjet e tij janë bashkohore dhe të çertifikuara sipas standardeve bashkohore.
BERZH i beson kompanisë OSHEE Group paketën financiare 70 milion euro për vijimin e reformave, garancinë e furnizimit me energji dhe ndërtimin e një nënstacioni të ri në Tiranë.
Kuvendi i Shqipërisë miratoi në seancën e radhës plenare me 78 vota, marrëveshjen e huasë së BERZH të cilën OSHEE do ta përdorë për rikuperim të pasojave të pandemisë dhe ndërtim të NST të ri Qendër.
Projektligji synon ratifikimin e marrëveshjes së garancisë, ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), për marrëveshjen e huasë, ndërmjet Operatorit të Shpërndarjes së Energjisë Elektrike dhe Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), për projektin e OSHEE-së për reagimin ndaj krizës së pandemisë COVID-19.
Marrëveshja e huasë dhe marrëveshja e garancisë, që janë nënshkruar me BERZH-n më 08.09.2021, kanë si qëllim sigurimin e fondeve në formën e kredisë me terma të favorshëm, për të mbështetur kompaninë për sigurimin e stabilitetit ekonomiko – financiar, në vlerë të përgjithshme deri në 70 000 000.00 (shtatëdhjetë milionë) euro, nën garancinë e Republikës së Shqipërisë.
Nëpërmjet marrëveshjes së garancisë se nënshkruar dhe që synohet të ratifikohet me anë të këtij projektligji, Republika e Shqipërisë garanton të gjitha detyrimet që Operatori i Shpërndarjes së Energjisë Elektrike Group, sh.a., merr përsipër nëpërmjet marrëveshjes së huasë që lidhet ndërmjet BERZH-it dhe OSHEE Group, sh.a.-së
Administratori i OSHEE Group Adrian Çela tha gjatë seancës dëgjimore në komisionet parlamentare, se shoqëria OSHEE gjatë vitit 2020 është përballur jo vetëm me situatën e thatësirës së jashtëzakonshme, por kësaj situate iu shtua dhe situata e Covid-19, e cila pati efekte shtesë negative në financat e OSHEE Group, sh.a.-së, duke e përballur shoqërinë me një situatë të paimagjinueshme më parë.
“OSHEE Group, sh.a.-ja, ka marrë menjëherë masa të jashtëzakonshme për përballimin e situatës, duke pezulluar totalisht planin e investimeve për vitin 2020. Por këto masa zgjidhin situatën momentale të OSHEE-së për tejkalimin e situatës, duke dhënë pasoja të rënda në stabilitetin teknik e financiar, si dhe arritjes së treguesve të saj, bazuar në planin e konsolidimit financiar të sektorit”, tha administratori i OSHEE.
Sipas administratorit Çela, përballë këtyre efekteve negative financiare, OSHEE Group, sh.a.-ja, ka ndërmarrë një seri masash drastike si pezullimi total i planit të investimeve për vitin 2020, përmes të cilave u mundësua zgjidhja e situatës momentale të kompanisë, por nga ana tjetër, këto masa drastike dhanë pasoja të rënda në stabilitetin teknik e financiar të kompanisë, si dhe arritjes së treguesve të saj, bazuar në planin e konsolidimit financiar të sektorit”, u shpreh para deputetëve administratori i OSHEE Group, Adrian Çela.
Gjithashtu, duhet theksuar fakti se situata financiare e kësaj kompanie vihet në vështirësi të mëtejshme edhe për shkak të shpalljes së gjendjes së emergjencës në furnizimin me energji elektrike, që diktohet nga një situatë e përgjithshme e rritjes galopante të çmimit të energjisë elektrike në tregjet ndërkombëtare.
“Nëpërmjet këtij financimi, OSHEE-ja jo vetëm siguron sa më sipër, por garanton që do ta përballojë me sukses ripagimin e kësaj kredie me fondet e aktivitetit të saj”, tha Çela.
Shqipëria edhe pse është një vend i pasur me burime ujore, rezulton se katër hidrocentralet më të fuqishme mbi lumin Drin, nuk i plotësojnë dot të gjitha nevojat e vendit për energji elektrike.
Konkretisht, Shqipëria prodhon 70-75 për qind të sasisë së nevojshme për energji elektrike nga burime të brendshme dhe 25-30 për qind e nevojave për energji importohen nga tregjet rajonale dhe europiane.
E gjithë sasia e energjisë elektrike në vend prodhohet nga burime 100% të rinovueshme, siç janë hidrocentralet.
Shqipëria, prodhon energji elektrike përgjatë kohës kur ka reshje të mjaftueshme për mbushjen e hidrocentraleve.
Në këtë periudhë ulet kërkesa për energji elektrike në rajon (pasi prodhojnë të gjithë) dhe për këtë shkak detyrohet të shesë energjinë elektrike me çmim të ulët.
Ndërkohë që Shqipëria blen energji elektrike në periudhë thatësire, kur kërkesa për këtë produkt është e lartë jo vetëm në vendin tonë, por edhe në të gjithë botën. Prandaj jemi të varur njëlloj si gjithë vendet e tjera nga çmimet e energjisë në tregun ndërkombëtar.
Kriza energjitike, e cila parashikohet të zgjasë deri në verë, sigurisht që është një situatë shumë sfiduese po aq sa edhe pandemia dhe kjo kërkon edhe marrjen e masave financiare dhe administrative.
Në këtë kuadër, Qeveria ka hartuar edhe planin për përballimin e emergjencës energjetike dhe mbrojtjen e shtresave në nevojë, i cili parashikon 3 masa kryesore:
• Garantimin e furnizimit me energji elektrike për të gjithë konsumatorët;
• Mbrojtjen e konsumatorëve familjarë dhe bizneseve të vogla nga rritja e çmimeve;
• Garantimin e likuiditetit për situatën energjike, me 100 milionë euro këtë vit për kompaninë e shpërndarjes së energjisë dhe 100 milionë euro të tjera vitin tjetër.
Gjithashtu, po shikohet mundësia për gjetjen edhe të faktorëve të tjerë zbutës të situatës energjetike si, Plani lidhur me krijimin e një sistemi për ruajtjen e rezervave ujore me qëlli përdorimin e tyre gjatë thatësirës.
Këtë funksion mendohet ta kryejë Hidrocentrali i Skavicës në kaskadën e Drinit, për ndërtimin e të cilit Koorporata Elektroenergjitike e Shqipërisë (KESH) nënshkroi në korrik të këtj viti marrëveshjen me Korporatën Amerikane Bechtel.
Sipas ekspertëve, ndërtimi i këtij hidrocentrali do ta bëjë Shqipërinë një nga prodhueset më të mëdhenj të energjisë elektrike në rajon, duke rritur prodhimin e pesë hidrocentraleve mbi lumin Drin me 20 përqind dhe arritur në 1350 MV.
Pikërisht, duke vlerësuar gjithë këtë kuadër të problematikës me të cilët është përballur dhe pritet të përballet sektori i energjisë, me synim mundësimin e një stabiliteti teknik dhe financiar, Operatori i Shpërndarjes së Energjisë Elektrike Group Sh.A, ka nënshkruar marrëveshjen e huasë me Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), në masën deri 70,000,000 euro dhe e cila ndahet në 2 këste, konkretisht;
kësti 1 në vlerë deri në 55,000,000 Euro dhe kësti 2 në shumën 15,000,000 Euro.
Qëllimi i këtij projekti të marrëveshjes së huasë është:
• T’i sigurojë OSHEE-së mbështetjen me likuiditet për të financuar blerjen e energjisë së brendshme dhe kostot e pagës bruto;
• Të financojë ndërtimin e një nënstacioni shpërndarjeje 110/20 kV në Tiranë;
Ministria e Infrastrukturës dhe Energjitikës Znj. Balluku, informoi anëtarët e komisionit se situata e jashtëzakonshme e krijuar nga pandemia COVID-19, u reflektuar në uljen e arkëtimeve të OSHEE-së.
Shkak për këtë u bë ndryshimi i strukturës së të ardhurave, pasi të gjitha industritë dhe bizneset që furnizoheshin nga OSHEE-ja pushuan së punuari për disa muaj, ndërkohë u rrit konsumi i familjarëve për shkak të karantinës.
Në këto kushte shuma e arkëtimeve rezulton si më poshtë:
Ulja e arkëtimeve nga një mesatare prej 97.5% në vitet 2017-2019, në 93.4% në vitin 2020, me një efekt financiar 2.7 miliard e 716 milion lekë.
Mosrealizimi i uljes së humbjeve (humbjet teknike) në nivelin 20% ashtu siç kishim deklaruar/planifikuar duke u përllogaritur në bazë të investimeve që do bëheshin, si pasojë e mosrealizimit të këtyre investimeve në masën 63.9% në vitin 2020 si dhe mungesa fizike e pjesëmarrjes në punë të 50% të punonjësve të prekur, efekti i drejtpërdrejtë financiar i mosrealizimeve për shkak të humbjeve prej 1.48% në vitin 2020, llogaritet të jetë 1 miliard e 35 milion lekë.
Ulja e të ardhurave si pasojë e ndryshimit të strukturës së të ardhurave si dhe rritja e konsumit të familjarëve, pati një efekt financiar me 933 milion leke.
KESH nuk plotësoi furnizimin me sasitë e planifikuara të energjisë për rreth 975.5 giga ëat të cilën OSHEE e bleu në tregun e lirë me cmimin 4.7 herë më të lartë se ai i planifikuar, me një shtesë në shpenzimet e energjisë në 4.5 miliard lekë, të cilat përkeqësuan performancën financiare të shoqërisë.
Totali i likujditetit të pakapitalizuar kap vlerën 9 miliard e 21 milion lekë.
Lidhur me borxhin e shoqërisë, ministrja Balluku shpjegoi se, institucionet publike në total i kanë borxh OSHEE-së 20.35 miliard lekë.
Detyrimi i borxhit në vitin 2013 që OSHEE ka ndaj kompanive KESH dhe OST (borxhi i kombinuar së bashku), ishte 55.6 miliard lekë.
Në vitin 2020, këto detyrime u ulën në masën 48.5 miliard lekë.
Në vitin 2015 është paguar nga KESH, 11% më shumë ose 5.5 miliard lekë më shumë krahasimisht me planin e rimëkëmbjes.
Aktualisht OSHEE që nga dhjetori 2014, nuk ka borxh të ri dhe borxhi i akumuluar ndër vite aktualisht paguhet me këste cdo vit bazuar në marrëveshjen për këtë qëllim për skedulimin e borxhit.
Lidhur me gjendjen financiare të OSHEE-së dhe aftësinë e saj paguese, për rrjedhoje edhe të huasë, objekt i marrëveshjes së huasë në diskutim, përfaqësuesja e Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë u shpreh se detyrimet e OSHEE-së ndaj Ministrrisë së Financave dhe Ekonomisë deri në fund të gushtit 2020, vlerësohen të jenë në vlerën 2.5 miliard lekë.
Këto detyrime i referohen vetëm një mbështetjeje buxhetore që Ministria e Financave i ka akorduar direkt OSHEE-së dhe nuk bëhet fjalë për detyrime të prapambetura dhe të pashlyera nga kreditë e marra prej saj nga Banka Botërore apo partnerë të tjerë.
Lidhur me çmimin e energjisë në vijim, ministrja Balluku deklaroi se, nuk do kemi asnjë rritje të çmimeve dhe nuk është synimi ynë balancimi i çmimit të ulët që ia japim konsumatorit me cmimin e lartë që ne e blejmë atë.
“Qeveria ka vendosur ruajtjen e cmimit pa afektuar asnjërin nga përdoruesit e saj.
Gjithashtu, aktualisht kemi përgatitur një strategji të mirëfilltë, për lidhjen e kontratave afatgjata me shitës të rajonit apo duke aksesuar edhe direkt bursën.
Sapo kemi miratuar në Qeveri një plan të detajuar masash për mitigimin e mundësive për blerjen e energjisë me kontrata afatgjata, pasi problemi në treg sot nuk është vetëm çmimi i energjisë, por edhe vetë mungesa e energjisë pra sigurimi i sasisë së energisë në nivel afatgjatë”, u shpreh ministrja e Energjisë Belinda Balluku.
Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë, Belinda Balluku së bashku me ambasadoren amerikane në vendin tonë, Yuri Kim dhe drejtorin e KESH, Ergys Verdho kanë inspektuar zonën ku është parashikuar ndërtimi i HEC Skavicës, ku tashmë ka nisur puna në terren për përgatitjen e projektit final të kësaj vepre.
Në këtë inspektim ka marrë pjesë edhe një delegacion i nivelit të lartë të kompanisë amerikane Bechtel, i kryesuar nga Shaun Kenny, President global i Bechtel Infrastructure dhe Justin Siberel, President për rajonin e Europës dhe Lindjen e mesme.
Punimet e para në terren janë përqendruar në studimin gjeologjik të zonës dhe më tej do të vijojnë studimet për të përcaktuar vendin ku do të ndërtohet diga dhe elementët e tjerë të veprës.
“Në këtë luginë të bukur është vendi ku Skavica do të ndërtohet. Përafërsisht në gjysmën e luginës është vendi ku do të ndërtohet diga. Në këto momente jemi në procesin e kryerjes së studimeve, për të përcaktuar se ku do të jetë me saktësi vendndodhja e digës. Ne kemi filluar gërmimet e para, por duhet të bëjmë dhe disa gërmime të tjera për të parë dhe vërejtur gjeologjinë e gurit në këtë zonë. Në javët në vijim do të punojmë me Bashkinë dhe autoritetet lokale për të ndërtuar më shumë rrugë kantieri, që të na lejojnë aksesin për tek gryka”, u shpreh gjatë inspektimit Neil Wilkinson, Drejtori teknik i Skavicës.
Përtej kodrave do të kryhen studime të mëtejshme për të kuptuar madhësinë e rezervuarit, por edhe për të kuptuar limitet mjedisore që mund të ketë vetë. Përfaqësuesi i Bechtel siguroi se punimet do të kryhen në funksion të mbrojtjes së mjedisit të bukur dhe në bashkëpunim të ngushtë me komunitetin lokal.
Ndërtimi i HEC Skavicës, u shpreh ministrja Belinda Balluku, nuk është thjesht një vepër, por një ëndërr për të cilën tashmë ka nisur puna për t’u bërë realitet. Ndërtimi i kësaj vepre, jo vetëm rrit sigurinë energjetike, por edhe kapacitetet prodhuese të Shqipërisë duke avancuar kështu drejt ambicies për ta bërë vendin tonë në një eksportues të energjisë.
“Shqipëria prej kohësh po mundohet që të rrisë kapacitetet e prodhimit vendas, duke krijuar kështu një mundësi më të madhe të mbulimit të nevojave të tregut dhe duke e kthyer Shqipërinë në një vend eksportues të energjisë të rinovueshme dhe jo në një vend importues me çmime të mëdha, të cilat krijojnë probleme shumë të rëndësishme financiare në buxhetin e shtetit”, deklaroi Balluku.
Ky investim do të ketë një impakt të madh edhe për zonën ku do të ndërtohet, e cila do të ketë një vëmendje të shtuar përmes zhvillimit të infrastrukturës, si dhe duke rritur mundësitë e zhvillimit turistik. Mbi të gjitha, HEC Skavica garanton për Shqipërinë një siguri energjetike e cila është një element mjaft i rëndësishëm. Zhvillimet e fundit, ku thuajse të gjitha shtetet po përballen me një krizë energjetike, e dëshmon më së miri këtë nevojë.
“Duke ndërtuar Skavicën në këtë zonë ne kërkojmë të arrijmë disa parametra, të cilët kanë të bëjnë me sigurinë energjetike. Në ditët e sotme tek shohim se çfarë po ndodh në tregjet ndërkombëtare, me mungesën e fosileve apo me mungesën e gazit, apo qoftë edhe me masat e reja të cilat janë marrë për të dekarbonizuar situatën e krijuar nga prodhimi energjetik, sot shikojmë që në tregjet ndërkombëtare energjia po shitet me diferencë shumë të madhe nga ajo që shitej para një viti, duke krijuar kështu probleme dhe mungesa të mëdha dhe duke e bërë çmimin të arrijë limite të paparashikueshme deri më sot. Ndaj siguria energjetike është thelbi i këtij projekti të rëndësishëm”, nënvizoi Balluku.
Drejtori i KESH Ergys Verdho sqaroi se tashmë janë më shumë se 50 inxhinierë, të profileve të ndryshme, që bashkëpunojnë me kompaninë Bechtel dhe KESH në të njëjtën kohë dhe se projekti do të shqyrtohet nga tre palë dhe do të ketë oponencën e të gjithë inxhinierëve.
BERZH mbështet OSHEE për investimet dhe stabilitetin financiar
Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim mbështet OSHEE Group për investimet dhe stabilitetin financiar përmes një pakete prej 70 milion euro.
Marrëveshja e huasë u firmos nga Administratori i OSHEE Group z.Adrian Çela dhe Zëvendës Presidenti i Parë i Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), z.Jurgen Rigterink.
Administratori i OSHEE Group, Çela në fjalën e tij gjatë ceremonisë së nënshkrimit të marrëveshjes së huasë, falenderoi BERZH dhe theksoi se ky projekt do të mbështesë kompaninë OSHEE pas pasojave të COVID -19 si dhe do të ndihmojë në ndërtimin e një nënstacioni modern nëntokësor, i pari i këtij lloji në Shqipëri.
“Gjithashtu OSHEE do të përfitojë nga BERZH dhe një paketë asistence teknike që mbështet ambiciet e grupit tonë për modernizimin dhe zbatimin e standardeve më të mira”, u shpreh administratori Adrian Çela.
Në ceremoninë e marrëveshjes ishte e pranishme ministrja e Energjisë dhe Infrastrukturës Belinda Balluku dhe ministrja e Financave dhe Ekonomisë, Anila Denaj e cila firmosi garancinë për kredinë e OSHEE.
Marrëveshja e huasë së BERZH do të jetë i strukturuar në dy transhe ku 55 milionë euro do të përdoren nga OSHEE për të lehtësuar shtrëngimet e likuiditetit që shkaktohen nga kriza e COVID-19 dhe një transh tjetër 15 milionë euro që do të përdoret nga OSHEE për të financuar ndërtimin e një nënstacioni 110/20kv në zonën qendrore të Tiranë.
Gjithashtu, asistenca teknike e BERZH synon përmirësimin e proceseve, përmirësimin dhe forcimin e procedurave të shëndetit dhe sigurisë dhe sistemit të menaxhimit, rritjen e aftësive teknike përmes ofrimit të trajnimit, dhe përgatitjen e një udhërrëfyesi të rrjetit inteligjent për OSHEE.
Pas disa vitesh problematikash me furnizimin e energjisë elektrike, Operatori i Sistemit të Shpërndarjes, OSSH, pjesë e OSHEE Group, ka përfunduar investimin për ndërtimin dhe rikonstruksionin e disa akseve kyçe në zona të ndryshme turistike në veri të vendit.
Kështu, është ribërë nga e para fideri 3 (rrethinat e Shkodrës), duke ulur ngarkesën e fiderit 15 që furnizon zonën e Thethit.
Në këtë vend turistik, OSSH ka ndërtuar rrjet kabllor ABC dhe 6 kabina.
Në Velipojë ka përfunduar një pjesë e investimit për ndërtimin e rrjetit 20kV, vendosjen e shtyllave dhe kabinave të reja. Për këtë zonë bregdetare të rëndësishme, OSSH ka planifikuar ndërtimin e N/stacionit të ri, gjë që zgjidh problemin e furnizimit të zonës turistike.
Në Shëngjin, grupet e punës të OSSH Lezhë kanë riorganizuar rrjetin e tensionit të mesëm, duke krijuar unazë dhe ndarë ngarkesën gjatë pikut turistik. Tashmë, një pjesë e Shëngjinit furnizohet nga dy krahe të ndryshme paralele, n/st Lezhë dhe Rrilë.
Puna ka vijuar me zbatimin e projektit në plazhin e Tales, në vijim të bregdetit të Shëngjinit. Me investimin e ri, zona ka një rrjet shpërndarës elektrik më të sigurt, pasi u ndërtuan 7 kabina të reja dhe u rikonstruktuan disa të tjera.
Përfitues nga investimi janë mbi 10 mijë banorë, pa llogaritur turistët që pushojnë në plazhin Tales, e cila shtrihet përgjatë vijës bregdetare të Shëngjinit, Lezhë.
Me ndryshimet e mëdha demografike, zona e Rriles e sidomos 5-6 vitet e fundit dhe zona bregdetare e Tales u mbipopulluan e për pasojë nevoja për shërbim me energji nga OSSH ishte e madhe.
Nëse deri në vitet ’90 NST i Rrilës kishte vetëm një fider, i cili mundësonte furnizimin me energji të kësaj zone, sot me investimin e ri të OSSH janë ndërtuar 5 fidera (rrjet i ri TM), zhvillimi i rrjetit TU me kabëll ABC që mundësojnë furnizim normal me energji edhe për zonën bregdetare të Tales.
Operatori i Sistemit të Shpërndarjes, OSSH, në kuadër të masave që ka ndërmarrë për furnizim cilësor me energji elektrike gjatë sezonit të verës, me vëmendje të veçantë kryesisht zonat turistike, ka vendosur në punë prej disa ditësh NST Mobile Himara.Ky nënstacion me një fuqi transformatori 10 MVA 110/35 10kV, do të shërbejë për rritjen e sigurisë së aksesit të zonave përreth me energji elektrike si dhe do të mundësojë shpërndarjen dhe balancim të ngarkesave. Aktualisht nga ana 10Kv, furnizohet me energji fideri H1 i Himarës i cili ka një shtrirje gjeografike nga Panorama në Palasë duke furnizuar dhe gjysmën e zonës së Dhërmiut, zonën e ish-Kampit si dhe Vilat Qeveritare. Nga ky fider furnizohen me energji elektrike 1800 abonentët.Nga ana 35kV e këtij nënstacioni furnizohet transformatori 10MVA 35/10kV i NST Himara e Vjetër dhe praktikisht duke furnizuar fiderat F3 dhe F4 të këtij nënstacioni. Nga këta dy fidera furnizohen me energji 2502 abonentë nga zona e Himarës, Pilur dhe Potamit.Impakti i përgjithshëm I këtij investimi është 4200 abonentë.
Zonat turistike të vendit kanë një vëmendje të shtuar, veçanërisht gjatë sezonit turistik edhe në drejtim të infrastrukturës elektro-energjetike. Operatori i Shpërndarjes së Energjisë Elektrike ka hartuar një plan masash për mbarëvajtjen e sezonit turistik me fokus të veçantë zonat bregdetare, të cilat gjatë këtyre muajve kanë një fluks të lartë vizitorësh.
Për të siguruar një furnizim sa më të mirë dhe cilësor me energji elektrike janë kryer në vijimësi investime në nënstacione dhe rrjetet e shpërndarjes. Nënstacioni elektrik i Palasës i është nënshtruar një rikonstruksioni të plotë, përmes një investimi prej 120 milionë lekësh, i cili ka katërfishuar kapacitetin e tij, si dhe ka ulur në maksimum mundësitë për avari të ndryshme.
Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë, Belinda Balluku ka inspektuar investimin e kryer në këtë nënstacion, ku është njohur nga afër edhe me masat e marra për të garantuar furnizim të pa ndërprerë me energji elektrike në bregdetin e jugut.
Drejtor i Njësisë Jugperëndim për Tensionin e Larte në OSSH, Gert Bilero e informoi ministren lidhur me punimet e realizuar gjatë rikonstruksionit si dhe efektin që kanë ato në mbarëvajtjen e punës së këtij nënstacioni, por edhe të gjithë rrjetit që mbulon zonën.
“Kapaciteti i këtij nënstacioni është katërfishuar. Krahas tij, janë edhe nënstacionet e lëvizshme të cilat ne i stacionojmë në zonat më pike, ku kemi ngarkesat më të mëdha dhe ato janë jo vetëm për të mbajtur ngarkesën, por edhe për të bërë mundur që skema të jetë sa më e thjeshtë në rast se një nga këto nënstacionet apo linjat e shpërndarjes të dalë me defekt”, tha Bilero.
Nënstacioni elektrik i Palasës mbulon rreth 5400 abonentë, por gjatë sezonit turistik numri i tyre rritet ndjeshëm, ndërkohë që rritje ka shënuar edhe kërkesa për ngritjen e objekteve të tjera në fushën e hotelerisë në zonën e bregdetit. Për t’ju përgjigjur këtij zhvillimi, ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë, bëri të ditur se në këtë zonë është investuar dhe do të vijojë të investohet për t’ju përgjigjur kërkesave të sipërmarrësve dhe për të garantuar një shërbim sa më cilësor për vizitorët dhe banorët vendas në të gjithë vijën bregdetare.
“Ky nënstacion është ndërtuar para 10 vitesh, por me kapacitete shumë të vogla. Me zhvillimin që ka marrë zona ka lindur nevoja që menjëherë të investonim 120 milionë lekë, për të ngritur kapacitetet dhe për t’i ofruar të gjithë zonës që ka rreth 15 mijë banorë, por ç’është më e rëndësishmja ka edhe 1330 biznese dhe 82 entitete shtetërore, furnizim të pandërprerë dhe cilëson me energji elektrike”, theksoi ministrja Balluku.
Investimet e realizuara dhe ato të cilat janë në proces realizimi, sigurojnë një menaxhim më të mirë dhe shumë herë më të monitoruar të të gjithë zonës, duke krijuar kushtet për të ndërhyrë dhe zgjidhur brenda një kohe shumë të shkurtër çdo avari që mund të evidentohen. Po kështu, përmes investimeve janë reduktuar ndjeshëm edhe humbjet e energjisë në rrjet.
“Në rastet e avarisë duke qenë se janë të kontrolluara dhe të automatizuara ne e kuptojmë menjëherë se ku ka ndodhur avaria përmes kontrollit që ne i bëjmë me sistemet tona SCADA. Gjithçka është shpejt e riparueshme pasi sigurisht edhe teknologjia ka avaritë e saj sado e re të jetë, problematika qëndron gjithmonë, por rendësi ka që ne ndërhyjmë menjëherë pa asnjë lloj problemi”, u shpreh Balluku.
Gjatë sezonit turistik është rritur edhe numri i grupeve të OSHEE në terren në zonat bregdetare duke shtuar kështu forcat dhe gatishmërinë. Ministrja Balluku kërkoi nga të gjithë punonjësit angazhim maksimal për t’ju shërbyer me cilësi dhe brenda një kohë sa më të shpejt banorëve dhe turistëve të cilët i janë drejtuar bregdetit për të kaluar pushimet.
“Këtu kemi shtim të forcave të terrenit përsa i përket periudhës së verës. Periudha e sezonit veror këtu nuk mbulohet vetëm me trupën që kemi gjatë gjithë kohës, por ka edhe forca të shtuara që vijnë nga rrethet e tjera për të ndihmuar të gjithë stafet që punojnë këtu. Vazhdoni punën e mirë. Këtu duhet gatishmëri 24 orë në 24, që t’ja dalim edhe të ofrojmë shërbim sa më të mirë deri në përfundim të sezonit dhe më pas të vazhdojmë me të gjitha investimet që kemi nisur”, theksoi Balluku.
Investimet në nënstacionin e Palasës, por edhe në linjat e shpërndarjes, sigurojnë rritje të kapaciteteve shpërndarëse, si dhe rrisin sigurinë dhe cilësinë e furnizimit me energji elektrike.
Administratori i OSSH Petraq Lika mori pjesë në forumin shkencor “Smart Grid – Nga gjenerimi te shpërndarja e energjisë”, organizuar nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë në bashkëpunim me Universitetin Politeknik, fakulteti i Inxhinierisë Elektrike.
Në fjalën e tij, administratori Lika u ndal tek situata aktuale e rrjetit të shpërndarjes, strategjia mbi sistemet dhe rrjetet smart.
Ai theksoi se objektivat e punës së kompanisë OSSH janë reduktimi i humbjeve, rritja e arkëtimeve, përmirësimi i treguesve të performancës së rrjetit, rritja e efikasitetit të energjisë dhe plotësimi me fleksibilitet i nevojave për Energji.
Lika tha se bazuar në ligjin “Mbi sektorin e energjisë elektrike” të vitit 2015, në nenin 78 të tij detyrë e OSSH është përgatitja e një vlerësimi ekonomik për zbatimin e matjes “inteligjente” dhe një kalendari për zbatimin brenda 10 viteve, i cili do të miratohet nga ministri përgjegjës për energjinë.
“Në vitin e parë parashikohen rreth 320 GËh energji të kursyera, si pasojë e zvogëlimit të humbjeve teknike dhe joteknike”, u shpreh administratori i OSSH Petraq Lika.
Duke iu referuar strategjisë së Matjes, Lika tha se aktualisht aparatet matëse që disponon OSHEE janë të tipit elektromekanike apo elektronike që i përkasin gjeneratës së shkuar.
“Këto aparate, u shpreh administratori Lika, nuk ofrojnë matje të parametrave të energjise si rryma, tensioni, faktori fuqise etj, nuk arrijnë të transmetojnë të dhëna në periudha të caktuara kohe pranë qendrave të grumbullimit të te dhënave”.
Administratori i OSSH Petraq Lika tha se si objektiv kryesor të saj kompania OSHEE ka pakësimin e humbjeve joteknike, pakësimin e humbjeve teknike dhe përmirësimin e eksperiencës së klientëve.
Lika tha se prej vitit 2007 kur u krijua kompania OSSH e deri në vitin 2020, niveli i humbjeve kryesisht në vitet 2013-2020 ka pësuar rënie nga 44.7 % në vitin 2013, në 21.4 % në vitin 2020.
Teknologjia Smart Grid ka nisur të implementohet në dy fidera ku deri më tani janë instaluar 2540 Matësa Mono-Fazë, 790 Matësa 3-Fazore, 100 Matësa me Transformatorë të rrymës, 171 Data Control Nodes, 171 Pajisje Komunikimi Modem ëAN
Softëare Grid Ops, Grid Navi/Floë. Administratori i OSSH Petraq Lika shpjegoi gjatë fjalës së tij se objektivat kryesore të aktivitetit të OSHEE se Group janë fokusimi tek përmirësimi maksimal i procesit meter-to-cash (nga matësi tek paratë) dhe ulja e abuzimeve.
“Kjo zgjidhje ofron një mundësi tek OSHEE për të krijuar faturimin ( shpesh i quajtur procesi meter-to cash). Teksa ky proces automatizon mbledhjen e informacionit mbi përdorimin, një gjë e tillë shmang mundësinë për mashtrime”, tha Lika.
Lika tha se OSHEE ka mundur të reduktojë humbjet në rrjet dhe Humbjet joteknike duke shkuar në nivelin e 7%.
Kjo konsiderohet nje rezultat pozitiv pasi humbjet janë nën normat e lejuara.
Në fund të fjalës së tij, administratori i OSSH Petraq Lika tha se me instalimin e Sistemit të Matjes Inteligjente dhe Rrjetave Inteligjente, të cilat përfshijnë platformën e vendosjes se matësave inteligjente në konsumatorët fundore, platformën e vendosjes së matësave bilanciere në kabinat elektrike si dhe platformën e verifikimit dhe kontrollit të tyre.
Projektet për implementimin e programeve të implementimit do të sjellin pëermirësime të dukshme dhe të menjëhershme në operimin e rrjetit të OSHEE, përfitime financiare të matshme dhe të menjëhershme, një normë rikthimi të investimit i cili do të financojë investimet e nevojshme për modernizimin e rrjetit.
USAID ka bashkëpunuar me OSHEE për të bërë përmirësime operacionale në rajonet Shkodër, Durrës dhe Vlorë, duke kontribuar për të zvogëluar humbjet, për të rritur të ardhurat, për të regjistruar më shumë klientë në rrjet, si dhe për të rritur sigurinë e rrjetit dhe përballueshmërinë ekonomike të klientëve.
Në bashkëpunim me USAID, OSHEE ka nisur zbatimin e projektit për vendosjen e boxeve kolektive duke spostuar matësat jashtë pronësisë. Gjatë periudhës janar-qershor 2020, me mbështetjen e USAID OSHEE ka p zhvendosur rreth 9 000 matësa të energjisë, duke reduktuar humbjet komerciale në Shkodër, Durrës dhe Vlorë
