Administratori i OSHEE Group, Adrian Çela në një intervistë me skype në studion e Neës 24, ka dhënë një pasqyrë të situatës së defekteve në rrjetin elektrik si pasojë e motit të keq ekstrem, me reshje shiu intensive dhe stuhi ere e bore në zonat malore.
Ai shpjegoi se sipas planit organizativ të kryer nga Operatori i Sistemit të Shpërndarjes u bë e mundur që brenda 2 orëve të reduktohet në masën 50 % numri i fiderave me defekt.
Administratori i OSHEE-së shpjegoi se ndërprerjet e energjisë patën si shkak stuhitë duke sjellë për pasojë defekte në linjat e tensionit të ulët dhe të mesëm.
“Kur kemi reshje të shumta bore dhe kohë të keqe, jemi koshientë që situata në të tilla raste do pasqyrohet dhe me rritje të defekteve.
Aktualisht kemi në terren 2200 punonjës, në gatishmëri 24 orë dhe situata ka ardhur drejt përmirësimit.
Në momentet që flasim nga 1200 fidera janë vetëm 12 fidera ende me defekt. 19218 abonentë janë pa energji elektrike në këto momente. 322 janë në zonat urbane”, u shpreh administratori i OSHEE Adrian Çela.
Lidhur me rastin e Dervicianit, ku pas përfshirjes së banesës nga flakët humbi jetën një 12-vjeçare, kreu i OSHEE i ka shprehur ngushëllime familjes së viktimës ndërsa kërkoi që të mos abuzohet me këtë rast.
“Një rast ekstrem dhe shumë tragjik. Më vjen keq që abuzohet me këtë rast. Ne nuk themi që kemi rrjetin më modern, kemi investuar, por për të investuar në rrjetin elektrik shqiptar duhen 30 vite.
Gjatë natës për arsye teknike në shumë defekte është e pamundur ndërhyrja për shkak të rrezikut për punonjësit. Ne kemi pasur dhe raste të humbjes së jetës. Në shumë raste bëjmë dhe stakime për arsye sigurie, ku ka rritje të nivelit të ujit, për të mos pasur dëme më të mëdha kemi raste që i stakojmë, për të ruajtur jetën dhe pajisjet”, tha Çela.
Sipas administratorit të OSHEE, në rast se në vitin 2015 në të tilla situata numri i defekteve ka qenë shumë herë më i madh, investimet e kryera treguan se jemi më të përgatitur dhe më të gatshëm të riparojmë në kohë sa më të shpejtë defektet.
“Në orën 12 të natës kishim 16 fidera në të gjithë vendin pa energji. Në 3 shkoi 40 dhe në 9 të mëngjesit kishim 78 fidera pa energji. Pas dy orësh numri i fiderave zbriti në 38 dhe tani janë 12 fidera me 19218 abonentë. Situata më e rënduar është në Drejtorinë Rajonale Burrel.
Çdo një orë raportohet për përmirësimi ne situatës. në zonat ku ka ngarkesa kemi zhvendosur punonjësit. Në zonën e Dibrës po dërgojmë punonjës të tjerë për të realizuar kthimin e energjisë për banorët pa rënë nata. Ka zona ku vërtetë nuk arrin të hyhet. Ka gjëra që nuk parashikohen. Kërkojmë mirëkuptim dhe punonjësit e OSHEE, si këtë radhë dhe siç kanë demonstruar gjatë gjithë kësaj periudhe, do jenë në gatishmëri për të garantuar furnizimin me energji”, tha ai.
Çela foli dhe për mungesën e energjisë në zonën e Radhimës më 28 nëntor.
“Ishte një furtunal. Në Radhimë dhe gjithë zonën kemi planifikuar një investim të ri me rrjetin 20 kV. Ky rrjet aktual nuk mund të përballet me furtunalet. Në Orikum kemi një investim të ri, një rrjet.
Për shkak të situatës së ndërlikuar në tregjet energjetike dhe ne kemi qenë të detyruar të importojmë energji, kemi ndërprerë të gjitha investimet. Për shkak se jemi në këtë situatë nuk kemi arritur akoma ta implementojmë këtë investim. Shpresojmë gjatë 3-mujorit të vitit tjetër”, tha Çela.
Kryeministri Edi Rama, gjatë fjalës së mbajtur në kuvend për projektbuxhetin e vitit 2022, ka deklaruar se qeveria nuk do të ndryshojë çmimin e energjisë elektrike për abonentët familjarë dhe biznesin e vogël.
Rama tha se të gjitha kostot e parashikuara për mbulimin e këtij financimi do të përballohen nga buxheti i shtetit.
Duke iu referuar situatës së krijuar në vendet e rajonit si pasojë e krizës energjetike, kryeministri Rama tha se ata që po përballojnë koston e kësaj krize janë familjarët të cilët po paguajnë me tarifë më të lartë gazin dhe energjinë elektrike.
“Mbase shumëkush bën sikur nuk i sheh, sepse kështu i intereson ato që po ndodhin me çmimin e energjisë përreth, mbase shumëkush nuk do që ti shohë se cfarë po ndodh me konsumatorët familjarë jo shumë larg nesh, ku debati kryesor është kostoja e stërngritur e ngrohjes për familjarët, por po i referohem Italisë, Greqisë e vendet e tjera rrotull që po përballen me rritje të lartë të cmimit të energjisë për familjarët e bizneset e vogla”, tha Rama.
Më tej ai theksoi se sic është premtuar qeveria do të mbrojë familjet dhe biznesin e vogël nga efektet e krizës energjetike.
“Do t’i qëndrojmë fort bindjes se do të jemi mburojë për famijet dhe për biznesin e vogël në raport me cmimin.
Ne do të vazhdojmë të mbajmë cmimin aktual të energjisë duke financuar për të kompensuar të gjithë koston, që është kosto që i faturohet arkës së shtetit dhe duke shpresuar se siç janë parashikimet në gjashtëmujorin e dytë të vitit të ardhshëm, vala e krizës do të zbutet”, tha kryeministri Rama.
Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë Belinda Balluku dhe Ambasadori zviceran Adrian Maître nënshkruan marrëveshjen për zbatimin e “Projektit të Bashkive me Energji Inteligjente” (SEMP), i cili do të vendosë modele të reja të menaxhimit të energjisë në të paktën katër bashki. Projekti i financuar nga Sekretariati Shtetëror Zviceran për Çështjet Ekonomike SECO ka një buxhet prej 5.3 milionë franga zvicerane – afërsisht 4.8 milionë euro.
“Efiçienca e energjisë dhe energjia e rinovueshme janë shtyllat e politikës së energjisë së qëndrueshme dhe renditen lart në listën e prioriteteve të shteteve anë e mbanë globit. Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë nëpërmjet dhe në bashkëpunim me Agjencinë për Efiçiencën e Energjisë është duke punuar intesivisht që të suportojë efiçiencën e energjisë në Shqipëri, si një koncept i ri, por me potencial të madh që premton fitime për qytetarët, mjedisin dhe vetë sistemin elektro-energjetik të vendit.
Rreth 270 mijë banorë të bashkive, pjesë e këtij projekti, do të përfitojnë drejtpërdrejtë apo në mënyrë të tërthortë nga kursimet në koston e energjisë, nga ndriçimi i përmirësuar publik në kuadër të investimeve dhe të përfitimeve të shpejta“, tha Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë Belinda Balluku.
“Përfitimet janë të qarta: emetime më të ulëta të karbonit, cilësi më e mirë e jetës, reduktim i ndotjes, qytete më tërheqëse dhe kosto më të ulëta të energjisë. Le ta kthejmë këtë në një histori suksesi dhe në një shembull se si duhet të duket e ardhmja e energjisë në Shqipëri. Pres me padurim punën tonë të përbashkët për të ndërtuar bashki me efiçencë energjetike”, tha Ambasadori zviceran Adrian Maître.
Aktualisht bashkitë nuk kanë vendosur një kuadër për menaxhimin e energjisë. Prandaj projekti do të punojë për të krijuar kapacitete për menaxhim më inteligjent të energjisë me Agjencinë për Efiçiencën e Energjisë dhe bashkitë Shkodër, Korçë, Berat dhe Përmet, të cilat u përzgjodhën për fazën pilot pas një procesi me tre hapa. Një përfshirje më e gjerë e bashkive të tjera po përgatitet ndërkohë. SEMP gjithashtu do të prezantojë modelin e Çmimit Europian të Energjisë i cili është standardi për të asistuar bashkitë në të gjithë Europën përsa i përket efiçencës së energjisë, energjisë së rinovueshme, dhe lëvizshmërisë së qëndrueshme.
Bashkitë do të mbështeten me plane të integruara energjetike dhe gjithashtu do të shpërblehen për performancën e mirë me fonde investimi dhe ndihmë të mëtejshme. Disa investime në infrastrukturë – projekte të fitimit të shpejtë – do të shërbejnë si demonstrime të efiçiencës së energjisë dhe do të përfshijnë ndriçimin publik, ndërtesat dhe transportin. Rezultati kryesor që pritet është rritja e aftësisë së bashkive për të planifikuar dhe menaxhuar energjinë në mënyrë më efiçente. Përafërsisht 270,000 qytetarë do të përfitojnë nga përmirësimi i ndriçimit publik dhe ulja e kostove të energjisë.
Projekti do të jetë i pari që adreson menaxhimin e energjisë në nivel bashkie. Ai do të forcojë kapacitetet e bashkive dhe të institucioneve kombëtare për efiçencën energjetike si dhe do të prezantojë teknologji të reja dhe mekanizma financimi për tregun energjetik të Shqipërisë. Projekti është një hap i rëndësishëm në angazhimin e Zvicrës për të mbështetur Shqipërinë në përdorimin efiçent të energjisë dhe në adresimin e ndryshimeve klimatike.
Sektori i energjisë do të mbështetet me një kredi të butë nga Agjencia Franceze për Zhvillim prej 50 milionë euro për vijimin e reformave energjetike.
Marrëveshja e huasë u firmos në emër të qeverisë shqiptare nga ministrja e Financave dhe Ekonomisë, Delina Ibrahimaj.
Në fjalën e saj, ministrja Ibrahimaj tha se kjo kredi synon të përmirësojë dhe të konsolidojë strukturën e OSHEE-së , ndarjen e 3 operatorëve të saj.
“Kjo kredi synon gjithashtu të nxisë funksionimin e bursës së energjisë dhe krijimin e një tregu konkurrues për energjinë”.
Ministrja e Financave tha se kjo kredi është në vijim të një marrëveshje tjetër kredie për sektorin e energjisë të financuar nga qeveria gjermane bazuar në marrëveshjen që qeveria shqiptare dhe qeveria gjermane dhe ajo francize kanë për nxitjen e reformave në sektorin e energjisë.
Gjatë ceremonisë së nënshkrimit të marrveshjes, ishte i pranishëm dhe zv/kryeministri Arben Ahmetaj.
Zv/kryeministri Ahmetaj u shpreh se kjo marrëveshje huaje është në vijim të marrëveshjes ndërqeveritare firmosur gjatë Konferencës së Donatorëve më 17 shkurt 2020, firmosur nga kryeministri Rama.
“Prej shkurtit të vitit 2020 e deri më tani, është avancuar me 3 projekte të rëndësishme, 2 prej të cilëve janë mbështetje e drejtpërdrejtë buxhetore me shumën 100 mln euro, 50 mln euro secila krahas 3 mln euro asistencë teknike për reformën në sektorin e energjisë që u firmos gjatë ceremonisë së sotme”, u shpreh zv/kryeministri Ahmetaj.
Ahmetaj vlerësoi mirëmenaxhimin e kompanisë OSHEE Group, ku 450 mln euro investime kanë përmirësuar rrënjësisht cilësinë e furnizimit me energji elektrike.
Ai ka falenderuar donatorët në sektorin e energjisë që kanë bërë të mundur investimet dhe përkujdesjen për të avancuar me reformën në tregun e energjisë.
Gjithashtu, zv/kryeministri Ahmetaj vlerësoi gjithashtu dhe transparencën në blerjen e energjisë nga kompania OSHEE përmes platformës online.
Sipas tij, marrëveshja që firmosëm sot është një hap tjetër i mëtejshëm për të vijuar me reformat.
“Suporti i rëndësishëm i qeverisë shqiptare që prej vitit 2019 afron bashkë agjenci të fuqishme ADF dhe KfË për të mbështetur në realizimin e disa objektivave si përmirësimi dhe qëndrueshmëria financiare e operatorëve të sektorit, krijimi i një tregu elektrik, një proces progresiv i derregullimit të tarifave dhe diversifikimit dhe i miksit elektrik të zhvillimit të energjive të rinovueshme”, tha Ahmetaj.
Në fund të fjalës së tij, zv/kryeministri Ahmetaj vlerësoi mbështetjen financiare dhe ekspertizën e ADF-së me shumën e parë 4 mln euro, si shenjë kjo e intensifikimit të marrëdhënieve politike dhe ekonomike mes Francës dhe Shqipërisë.
Ministrja e Energjisë dhe Infrastrukturës Belinda Balluku gjatë seancës dëgjimore në kuvend ka deklaruar se në kuadër të liberalizimit të tregut të energjisë, nga janari i vitit 2022 do të dalin në tregun e lirë bizneset e lidhur në tensionin e mesëm.
Balluku tha se ky është një detyrim ligjor, por nga ana tjetër këto subjekte biznesi kanë mundësi të zgjedhin ofertuesit me çmimin më të ulët.
Sipas saj, OSHEE përmes Furnizuesit të Tregut të Lirë, FTL ofron sot çmimin më të ulët të energjisë dhe për këtë shkak shumë prej klientëve të tensionit të lartë të cilët kanë dalë prej vitesh në tregun e lirë, janë afruar pranë OSHEE për të përfituar nga ofertat e saj të blerjes së energjisë.
“Dalja e biznesit 35 Kv në tregun e lirë është detyrim ligjor që rrjedh nga angazhimet tona në entitetet e Bashkimit Evropian sic është Sekretariati i Energjisë, por kemi qenë ne që e kemi shtyrë këtë proces për të mos i ekspozuar ata”.
Sipas saj, në janar 2022 është detyrimi i fundit ligjor që përdoruesit e tensionit të mesëm të dalin në treg të lirë. Referuar afateve të vendosur në reformën e liberalizimit, kjo kategori biznesesh duhet të kishin dalë në tregun e lirë në 2018.
“Kemi kaluar çdo limit për të mos ekspozuar bizneset shqiptare në tregun energjetik dhe i kemi mbajtur me çmimin e paracaktuar që OSHEE ofron”, u shpreh në komisionin kuvendor të Ekonomisë, ministrja Balluku.
Në respekt të ligjit, ministrja sqaroi se përdoruesit e rrjetit TM do të kenë mundësi ta zgjedhin vetë operatorin se ku do të furnizohen me energji elektrike dhe një nga këta është FTL me çmime konkurruese, pjesë e OSHEE Group.
“Ne po bëjmë gjithcka për të garantuar energji dhe për të mbajtur brenda sistemit dhe tensionin e mesëm, por me dëshirën e tyre, jo si një detyrim për të qëndruar me ne”, përfundoi ministrja e Energjisë dhe e Infrastrukturës.
Strukturat e Operatorit të Shpërndarjes së Energjisë kanë identifikuar 237 raste të vjedhjes së energjisë elektrike në mbarë vendin.
Në një aksion të përbashkët me OSHEE, policia e shtetit, arrestoi në flagrancë rreth 58 abonentë të të denoncuar për veprën penale të vjedhjes së energjisë elektrike.
Nga ky aksion policia procedoi penalisht 130 shtetas dhe janë shpallur në kërkim 34 shtetas të tjerë.
Gjithashtu janë proceduar penalisht 4 punonjës të OSHEE-së, për “Shpërdorim detyre”.
Në një dalje për mediat, policia e shtetit njoftoi se pas denoncimit nga punonjësit e OSHEE Group, vetëm ditët e fundit, si rezultat i kontrolleve janë evidentuar 48 raste të vjedhjes së energjisë elektrike dhe janë arrestuar në flagrancë 12 shtetas dhe janë proceduar penalisht 33 shtetas, si dhe 3 punonjës të OSHEE-së, për shpërdorim detyre.
Policia e Shtetit ka ftuar qytetarët që të denoncojnë në numrin 112 dhe në Komisariatin Dixhital, çdo rast të paligjshmërisë, duke iu garantuar anonimat të sigurt, reagim të menjëhershëm, profesional e të paanshëm.
Ministrja e Energjisë dhe Infrastrukturës Belinda Balluku, e shoqëruar nga drejtori i drejtorisë së Tensionit të Lartë në OSSH, Adriatik Kupi, ishin sot në Divjakë ku u përurua investimi i rikonstruksionit të plotë të NST Biçukas 35/10kV.
Ministrja Balluku tha se për të disatën herë OSSH po investon në Divjakë duke përmirësuar cilësinë e furnizimit me energji jo vetëm për banorët, por dhe fermerët.
Sipas ministres, kjo zonë e njohur për ndjeshmërinë si pasojë e funksionimit të hidrovorëve, kishte një rrjet elektrik të ndërtuar që në vitet ’70.
“Kjo zonë e meriton të ketë vëmendjen totale të qeverisë, megjithë krizën energjetike që po përballon sot jo vetëm Shqipëria, por e gjithë bota.
Kynënstacion është i rëndësishëm, një nyje qendrore për furnizimin me energji në zonën Fier-Lushnje, i cili tashmë garanton një shërbim më të mirë duke mbuluar edhe nevojat e fermave bujqësore dhe subjekteve turistike të kësaj zone”, u shpreh ministrja Balluku.
Ministrja Balluku theksoi se kompania OSHEE Group prej disa vitesh ka përmirësuar treguesit financiarë sic janë niveli i humbjeve dhe rritja e arkëtimeve.
Sipas saj, si pasojë e trashëgimisë së një rrjeti të amortizuar, sic ishin më parë linjat në zonën e Divjakës, OSHEE fokusoi investimet në zonat ku rrjeti datonte prej viteve ’70.
““Është e dukshme që është investuar sepse shqiptarët nuk e kanë harruar se vitet 2007 dhe 2009 rrinin 6 orë pa drita ndërsa sot dhe kur ka ndërprerje për remont lajmërohet ditë më përpara.
OSHEE ka investuar 500 milionë euro në kapitalet e kompanisë por të gjitha këto investime janë të prekshme, të dukshme e të faktuara me nivelin e shërbimit që ne kemi. Qoftë me orët e ndërprerjes qoftë me minutazhin e ulët të ndërprerjeve dhe kur ka avari teknike, apo dhe me shërbimit që qytetarët marrin kudo”, tha ministrja Balluku.
Lidhur me pyetjet e ngritura nga opozita ditët e fundit, mbi arsyet e rritjes së numrit të punonjësve nga 2015 deri në 2021, ministrja Balluku tha se arsyeja lidhet me ofrimin e një shërbimi modern dhe sa më cilësor për abonentët.
“Deri dje, ne kishim një qendër të Kujdesit të Klientit për 1600 banorë dhe sot kemi një KNK për 600 abonentë. Sigurisht që këto investime janë të automatizuara por ato kërkojnë skuadra që ti mirëmbajnë dhe kërkojnë profesionistë për të ofruar më të mirën e shërbimit për qytetarët”, tha ministrja Balluku.
Lidhur me trashëgiminë e rrjetit të vjetër eneergjetik, ministrja Balluku tha se me dakordësinë dhe të kryeministrit Rama është duke u menduar hapja e një Muzeumi Energjetik për ti treguar brezave se sa i dukshëm ndërhyrja me investime, për të bërë diferencën midis asaj cfarë kaluam dhe asaj cfarë po përjetojmë.
“Kemi treguar me fakte që në parlament dhe komisione parlamentare se nuk janë rritur pagat e drejtuesve të kompanisë por të punonjësve që punojnë në kushte të vështira, në dimër e verë duke i shërbyer qytetarëve”, tha ministrja Balluku duke shtuar se kjo është arsyeja se megjithë krizën energjetike sot në botë, qeveria do të vazhdojë të mbrojë shtresat sociale përmes një pakete të miratuar në qeveri për ti ofruar atyre shërbim cilësor pa rritur çmimin e energjisë”, tha ministrja e Energjisë Belinda Balluku.
Drejtori i TL në OSSH, Adriatik Kupi tha se ky investim në NST Biçukas do ti përgjigjet nevojave për energji të kësaj zone për një periudhë kohore 25 vjecare ne vazhdim.
Sipas drejtorit të Tensionit të Lartë në OSSH ky nënstacion është i pajisur me impiante 35 kV dhe në impiante 90 si dhe në transformatorët me fuqi 10 MËA që do të përballojnë nevojat për furnizim me energji në periudha afatgjata.
Kupi tha se NST i Biçukasit kap vlerë 1.5 milionë euro dhe do të përmirësojë cilësinë e furnizimit me energji për rreth 12 mijë banorë.
Me investimin e ri të OSSH në NST Biçukas, zona e Divjakës nuk do të ketë probleme me cilësinë e furnizimit me energji, pasi pajisjet e tij janë bashkohore dhe të çertifikuara sipas standardeve bashkohore.
BERZH i beson kompanisë OSHEE Group paketën financiare 70 milion euro për vijimin e reformave, garancinë e furnizimit me energji dhe ndërtimin e një nënstacioni të ri në Tiranë.
Kuvendi i Shqipërisë miratoi në seancën e radhës plenare me 78 vota, marrëveshjen e huasë së BERZH të cilën OSHEE do ta përdorë për rikuperim të pasojave të pandemisë dhe ndërtim të NST të ri Qendër.
Projektligji synon ratifikimin e marrëveshjes së garancisë, ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), për marrëveshjen e huasë, ndërmjet Operatorit të Shpërndarjes së Energjisë Elektrike dhe Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), për projektin e OSHEE-së për reagimin ndaj krizës së pandemisë COVID-19.
Marrëveshja e huasë dhe marrëveshja e garancisë, që janë nënshkruar me BERZH-n më 08.09.2021, kanë si qëllim sigurimin e fondeve në formën e kredisë me terma të favorshëm, për të mbështetur kompaninë për sigurimin e stabilitetit ekonomiko – financiar, në vlerë të përgjithshme deri në 70 000 000.00 (shtatëdhjetë milionë) euro, nën garancinë e Republikës së Shqipërisë.
Nëpërmjet marrëveshjes së garancisë se nënshkruar dhe që synohet të ratifikohet me anë të këtij projektligji, Republika e Shqipërisë garanton të gjitha detyrimet që Operatori i Shpërndarjes së Energjisë Elektrike Group, sh.a., merr përsipër nëpërmjet marrëveshjes së huasë që lidhet ndërmjet BERZH-it dhe OSHEE Group, sh.a.-së
Administratori i OSHEE Group Adrian Çela tha gjatë seancës dëgjimore në komisionet parlamentare, se shoqëria OSHEE gjatë vitit 2020 është përballur jo vetëm me situatën e thatësirës së jashtëzakonshme, por kësaj situate iu shtua dhe situata e Covid-19, e cila pati efekte shtesë negative në financat e OSHEE Group, sh.a.-së, duke e përballur shoqërinë me një situatë të paimagjinueshme më parë.
“OSHEE Group, sh.a.-ja, ka marrë menjëherë masa të jashtëzakonshme për përballimin e situatës, duke pezulluar totalisht planin e investimeve për vitin 2020. Por këto masa zgjidhin situatën momentale të OSHEE-së për tejkalimin e situatës, duke dhënë pasoja të rënda në stabilitetin teknik e financiar, si dhe arritjes së treguesve të saj, bazuar në planin e konsolidimit financiar të sektorit”, tha administratori i OSHEE.
Sipas administratorit Çela, përballë këtyre efekteve negative financiare, OSHEE Group, sh.a.-ja, ka ndërmarrë një seri masash drastike si pezullimi total i planit të investimeve për vitin 2020, përmes të cilave u mundësua zgjidhja e situatës momentale të kompanisë, por nga ana tjetër, këto masa drastike dhanë pasoja të rënda në stabilitetin teknik e financiar të kompanisë, si dhe arritjes së treguesve të saj, bazuar në planin e konsolidimit financiar të sektorit”, u shpreh para deputetëve administratori i OSHEE Group, Adrian Çela.
Gjithashtu, duhet theksuar fakti se situata financiare e kësaj kompanie vihet në vështirësi të mëtejshme edhe për shkak të shpalljes së gjendjes së emergjencës në furnizimin me energji elektrike, që diktohet nga një situatë e përgjithshme e rritjes galopante të çmimit të energjisë elektrike në tregjet ndërkombëtare.
“Nëpërmjet këtij financimi, OSHEE-ja jo vetëm siguron sa më sipër, por garanton që do ta përballojë me sukses ripagimin e kësaj kredie me fondet e aktivitetit të saj”, tha Çela.
Shqipëria edhe pse është një vend i pasur me burime ujore, rezulton se katër hidrocentralet më të fuqishme mbi lumin Drin, nuk i plotësojnë dot të gjitha nevojat e vendit për energji elektrike.
Konkretisht, Shqipëria prodhon 70-75 për qind të sasisë së nevojshme për energji elektrike nga burime të brendshme dhe 25-30 për qind e nevojave për energji importohen nga tregjet rajonale dhe europiane.
E gjithë sasia e energjisë elektrike në vend prodhohet nga burime 100% të rinovueshme, siç janë hidrocentralet.
Shqipëria, prodhon energji elektrike përgjatë kohës kur ka reshje të mjaftueshme për mbushjen e hidrocentraleve.
Në këtë periudhë ulet kërkesa për energji elektrike në rajon (pasi prodhojnë të gjithë) dhe për këtë shkak detyrohet të shesë energjinë elektrike me çmim të ulët.
Ndërkohë që Shqipëria blen energji elektrike në periudhë thatësire, kur kërkesa për këtë produkt është e lartë jo vetëm në vendin tonë, por edhe në të gjithë botën. Prandaj jemi të varur njëlloj si gjithë vendet e tjera nga çmimet e energjisë në tregun ndërkombëtar.
Kriza energjitike, e cila parashikohet të zgjasë deri në verë, sigurisht që është një situatë shumë sfiduese po aq sa edhe pandemia dhe kjo kërkon edhe marrjen e masave financiare dhe administrative.
Në këtë kuadër, Qeveria ka hartuar edhe planin për përballimin e emergjencës energjetike dhe mbrojtjen e shtresave në nevojë, i cili parashikon 3 masa kryesore:
• Garantimin e furnizimit me energji elektrike për të gjithë konsumatorët;
• Mbrojtjen e konsumatorëve familjarë dhe bizneseve të vogla nga rritja e çmimeve;
• Garantimin e likuiditetit për situatën energjike, me 100 milionë euro këtë vit për kompaninë e shpërndarjes së energjisë dhe 100 milionë euro të tjera vitin tjetër.
Gjithashtu, po shikohet mundësia për gjetjen edhe të faktorëve të tjerë zbutës të situatës energjetike si, Plani lidhur me krijimin e një sistemi për ruajtjen e rezervave ujore me qëlli përdorimin e tyre gjatë thatësirës.
Këtë funksion mendohet ta kryejë Hidrocentrali i Skavicës në kaskadën e Drinit, për ndërtimin e të cilit Koorporata Elektroenergjitike e Shqipërisë (KESH) nënshkroi në korrik të këtj viti marrëveshjen me Korporatën Amerikane Bechtel.
Sipas ekspertëve, ndërtimi i këtij hidrocentrali do ta bëjë Shqipërinë një nga prodhueset më të mëdhenj të energjisë elektrike në rajon, duke rritur prodhimin e pesë hidrocentraleve mbi lumin Drin me 20 përqind dhe arritur në 1350 MV.
Pikërisht, duke vlerësuar gjithë këtë kuadër të problematikës me të cilët është përballur dhe pritet të përballet sektori i energjisë, me synim mundësimin e një stabiliteti teknik dhe financiar, Operatori i Shpërndarjes së Energjisë Elektrike Group Sh.A, ka nënshkruar marrëveshjen e huasë me Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), në masën deri 70,000,000 euro dhe e cila ndahet në 2 këste, konkretisht;
kësti 1 në vlerë deri në 55,000,000 Euro dhe kësti 2 në shumën 15,000,000 Euro.
Qëllimi i këtij projekti të marrëveshjes së huasë është:
• T’i sigurojë OSHEE-së mbështetjen me likuiditet për të financuar blerjen e energjisë së brendshme dhe kostot e pagës bruto;
• Të financojë ndërtimin e një nënstacioni shpërndarjeje 110/20 kV në Tiranë;
Ministria e Infrastrukturës dhe Energjitikës Znj. Balluku, informoi anëtarët e komisionit se situata e jashtëzakonshme e krijuar nga pandemia COVID-19, u reflektuar në uljen e arkëtimeve të OSHEE-së.
Shkak për këtë u bë ndryshimi i strukturës së të ardhurave, pasi të gjitha industritë dhe bizneset që furnizoheshin nga OSHEE-ja pushuan së punuari për disa muaj, ndërkohë u rrit konsumi i familjarëve për shkak të karantinës.
Në këto kushte shuma e arkëtimeve rezulton si më poshtë:
Ulja e arkëtimeve nga një mesatare prej 97.5% në vitet 2017-2019, në 93.4% në vitin 2020, me një efekt financiar 2.7 miliard e 716 milion lekë.
Mosrealizimi i uljes së humbjeve (humbjet teknike) në nivelin 20% ashtu siç kishim deklaruar/planifikuar duke u përllogaritur në bazë të investimeve që do bëheshin, si pasojë e mosrealizimit të këtyre investimeve në masën 63.9% në vitin 2020 si dhe mungesa fizike e pjesëmarrjes në punë të 50% të punonjësve të prekur, efekti i drejtpërdrejtë financiar i mosrealizimeve për shkak të humbjeve prej 1.48% në vitin 2020, llogaritet të jetë 1 miliard e 35 milion lekë.
Ulja e të ardhurave si pasojë e ndryshimit të strukturës së të ardhurave si dhe rritja e konsumit të familjarëve, pati një efekt financiar me 933 milion leke.
KESH nuk plotësoi furnizimin me sasitë e planifikuara të energjisë për rreth 975.5 giga ëat të cilën OSHEE e bleu në tregun e lirë me cmimin 4.7 herë më të lartë se ai i planifikuar, me një shtesë në shpenzimet e energjisë në 4.5 miliard lekë, të cilat përkeqësuan performancën financiare të shoqërisë.
Totali i likujditetit të pakapitalizuar kap vlerën 9 miliard e 21 milion lekë.
Lidhur me borxhin e shoqërisë, ministrja Balluku shpjegoi se, institucionet publike në total i kanë borxh OSHEE-së 20.35 miliard lekë.
Detyrimi i borxhit në vitin 2013 që OSHEE ka ndaj kompanive KESH dhe OST (borxhi i kombinuar së bashku), ishte 55.6 miliard lekë.
Në vitin 2020, këto detyrime u ulën në masën 48.5 miliard lekë.
Në vitin 2015 është paguar nga KESH, 11% më shumë ose 5.5 miliard lekë më shumë krahasimisht me planin e rimëkëmbjes.
Aktualisht OSHEE që nga dhjetori 2014, nuk ka borxh të ri dhe borxhi i akumuluar ndër vite aktualisht paguhet me këste cdo vit bazuar në marrëveshjen për këtë qëllim për skedulimin e borxhit.
Lidhur me gjendjen financiare të OSHEE-së dhe aftësinë e saj paguese, për rrjedhoje edhe të huasë, objekt i marrëveshjes së huasë në diskutim, përfaqësuesja e Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë u shpreh se detyrimet e OSHEE-së ndaj Ministrrisë së Financave dhe Ekonomisë deri në fund të gushtit 2020, vlerësohen të jenë në vlerën 2.5 miliard lekë.
Këto detyrime i referohen vetëm një mbështetjeje buxhetore që Ministria e Financave i ka akorduar direkt OSHEE-së dhe nuk bëhet fjalë për detyrime të prapambetura dhe të pashlyera nga kreditë e marra prej saj nga Banka Botërore apo partnerë të tjerë.
Lidhur me çmimin e energjisë në vijim, ministrja Balluku deklaroi se, nuk do kemi asnjë rritje të çmimeve dhe nuk është synimi ynë balancimi i çmimit të ulët që ia japim konsumatorit me cmimin e lartë që ne e blejmë atë.
“Qeveria ka vendosur ruajtjen e cmimit pa afektuar asnjërin nga përdoruesit e saj.
Gjithashtu, aktualisht kemi përgatitur një strategji të mirëfilltë, për lidhjen e kontratave afatgjata me shitës të rajonit apo duke aksesuar edhe direkt bursën.
Sapo kemi miratuar në Qeveri një plan të detajuar masash për mitigimin e mundësive për blerjen e energjisë me kontrata afatgjata, pasi problemi në treg sot nuk është vetëm çmimi i energjisë, por edhe vetë mungesa e energjisë pra sigurimi i sasisë së energisë në nivel afatgjatë”, u shpreh ministrja e Energjisë Belinda Balluku.
Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë, Belinda Balluku së bashku me ambasadoren amerikane në vendin tonë, Yuri Kim dhe drejtorin e KESH, Ergys Verdho kanë inspektuar zonën ku është parashikuar ndërtimi i HEC Skavicës, ku tashmë ka nisur puna në terren për përgatitjen e projektit final të kësaj vepre.
Në këtë inspektim ka marrë pjesë edhe një delegacion i nivelit të lartë të kompanisë amerikane Bechtel, i kryesuar nga Shaun Kenny, President global i Bechtel Infrastructure dhe Justin Siberel, President për rajonin e Europës dhe Lindjen e mesme.
Punimet e para në terren janë përqendruar në studimin gjeologjik të zonës dhe më tej do të vijojnë studimet për të përcaktuar vendin ku do të ndërtohet diga dhe elementët e tjerë të veprës.
“Në këtë luginë të bukur është vendi ku Skavica do të ndërtohet. Përafërsisht në gjysmën e luginës është vendi ku do të ndërtohet diga. Në këto momente jemi në procesin e kryerjes së studimeve, për të përcaktuar se ku do të jetë me saktësi vendndodhja e digës. Ne kemi filluar gërmimet e para, por duhet të bëjmë dhe disa gërmime të tjera për të parë dhe vërejtur gjeologjinë e gurit në këtë zonë. Në javët në vijim do të punojmë me Bashkinë dhe autoritetet lokale për të ndërtuar më shumë rrugë kantieri, që të na lejojnë aksesin për tek gryka”, u shpreh gjatë inspektimit Neil Wilkinson, Drejtori teknik i Skavicës.
Përtej kodrave do të kryhen studime të mëtejshme për të kuptuar madhësinë e rezervuarit, por edhe për të kuptuar limitet mjedisore që mund të ketë vetë. Përfaqësuesi i Bechtel siguroi se punimet do të kryhen në funksion të mbrojtjes së mjedisit të bukur dhe në bashkëpunim të ngushtë me komunitetin lokal.
Ndërtimi i HEC Skavicës, u shpreh ministrja Belinda Balluku, nuk është thjesht një vepër, por një ëndërr për të cilën tashmë ka nisur puna për t’u bërë realitet. Ndërtimi i kësaj vepre, jo vetëm rrit sigurinë energjetike, por edhe kapacitetet prodhuese të Shqipërisë duke avancuar kështu drejt ambicies për ta bërë vendin tonë në një eksportues të energjisë.
“Shqipëria prej kohësh po mundohet që të rrisë kapacitetet e prodhimit vendas, duke krijuar kështu një mundësi më të madhe të mbulimit të nevojave të tregut dhe duke e kthyer Shqipërinë në një vend eksportues të energjisë të rinovueshme dhe jo në një vend importues me çmime të mëdha, të cilat krijojnë probleme shumë të rëndësishme financiare në buxhetin e shtetit”, deklaroi Balluku.
Ky investim do të ketë një impakt të madh edhe për zonën ku do të ndërtohet, e cila do të ketë një vëmendje të shtuar përmes zhvillimit të infrastrukturës, si dhe duke rritur mundësitë e zhvillimit turistik. Mbi të gjitha, HEC Skavica garanton për Shqipërinë një siguri energjetike e cila është një element mjaft i rëndësishëm. Zhvillimet e fundit, ku thuajse të gjitha shtetet po përballen me një krizë energjetike, e dëshmon më së miri këtë nevojë.
“Duke ndërtuar Skavicën në këtë zonë ne kërkojmë të arrijmë disa parametra, të cilët kanë të bëjnë me sigurinë energjetike. Në ditët e sotme tek shohim se çfarë po ndodh në tregjet ndërkombëtare, me mungesën e fosileve apo me mungesën e gazit, apo qoftë edhe me masat e reja të cilat janë marrë për të dekarbonizuar situatën e krijuar nga prodhimi energjetik, sot shikojmë që në tregjet ndërkombëtare energjia po shitet me diferencë shumë të madhe nga ajo që shitej para një viti, duke krijuar kështu probleme dhe mungesa të mëdha dhe duke e bërë çmimin të arrijë limite të paparashikueshme deri më sot. Ndaj siguria energjetike është thelbi i këtij projekti të rëndësishëm”, nënvizoi Balluku.
Drejtori i KESH Ergys Verdho sqaroi se tashmë janë më shumë se 50 inxhinierë, të profileve të ndryshme, që bashkëpunojnë me kompaninë Bechtel dhe KESH në të njëjtën kohë dhe se projekti do të shqyrtohet nga tre palë dhe do të ketë oponencën e të gjithë inxhinierëve.
BERZH mbështet OSHEE për investimet dhe stabilitetin financiar
Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim mbështet OSHEE Group për investimet dhe stabilitetin financiar përmes një pakete prej 70 milion euro.
Marrëveshja e huasë u firmos nga Administratori i OSHEE Group z.Adrian Çela dhe Zëvendës Presidenti i Parë i Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), z.Jurgen Rigterink.
Administratori i OSHEE Group, Çela në fjalën e tij gjatë ceremonisë së nënshkrimit të marrëveshjes së huasë, falenderoi BERZH dhe theksoi se ky projekt do të mbështesë kompaninë OSHEE pas pasojave të COVID -19 si dhe do të ndihmojë në ndërtimin e një nënstacioni modern nëntokësor, i pari i këtij lloji në Shqipëri.
“Gjithashtu OSHEE do të përfitojë nga BERZH dhe një paketë asistence teknike që mbështet ambiciet e grupit tonë për modernizimin dhe zbatimin e standardeve më të mira”, u shpreh administratori Adrian Çela.
Në ceremoninë e marrëveshjes ishte e pranishme ministrja e Energjisë dhe Infrastrukturës Belinda Balluku dhe ministrja e Financave dhe Ekonomisë, Anila Denaj e cila firmosi garancinë për kredinë e OSHEE.
Marrëveshja e huasë së BERZH do të jetë i strukturuar në dy transhe ku 55 milionë euro do të përdoren nga OSHEE për të lehtësuar shtrëngimet e likuiditetit që shkaktohen nga kriza e COVID-19 dhe një transh tjetër 15 milionë euro që do të përdoret nga OSHEE për të financuar ndërtimin e një nënstacioni 110/20kv në zonën qendrore të Tiranë.
Gjithashtu, asistenca teknike e BERZH synon përmirësimin e proceseve, përmirësimin dhe forcimin e procedurave të shëndetit dhe sigurisë dhe sistemit të menaxhimit, rritjen e aftësive teknike përmes ofrimit të trajnimit, dhe përgatitjen e një udhërrëfyesi të rrjetit inteligjent për OSHEE.
